Nadchodzą upały. Jak je przetrwać i jak mądrze się opalać [PORADNIK]

W upalne dni nie musimy jeść cały czas lodów aby przetrwać, nagła zmiana temperatury dla organizmu jest bardzo nie zdrowa. Ale w gdy jest gorąco należy czymś się chłodzić, chłodne napoje są jak najbardziej wskazane.

Ale pamiętajmy, że organizm, żeby przyjąć wodę z żołądka, musi ją ogrzać do temperatury 36,6 stopni. Picie czegoś gorącego w gorące dni jest bez sensu, bo dodatkowo dogrzewa. Picie zimnego jest dużo lepsze, ponieważ schładza silnie unaczyniony układ pokarmowy. Oczywiście, żeby ogrzać płyn, ciało musi wydać później trochę energii, więc cały ten proces jest bardziej męczący, ale w efekcie nas chłodzi. Lepiej polewać się chłodną wodą, niż pić chłodne napoje. Ale o nawodnieniu też trzeba pamiętać.

Idealnym miejscem aby przetrwać upały są baseny i inne strzeżone kąpieliska. Należy jednak pamiętać aby nie wskakiwać do wody zaraz po słonecznej kąpieli. Dla organizmu nagła zmiana temperatury otoczenia może być szokiem.

Podczas upałów nie wskazane jest odkrywanie jak największej powierzchni ciała, to idealny sposób aby się poparzyć.  Ludzie, którzy zalecają rozbieranie się, powinni wybrać się na Saharę i poszukać tam choć jednego Beduina w krótkich spodenkach i koszulce. Przede wszystkim trzeba maksymalnie chronić się przed słońcem. W naszym klimacie i z naszą jasną skórą, która jest wrażliwa na poparzenia słoneczne, powinien być to priorytet. Najlepiej ubierać się w jasne i przewiewne ubrania.
Rozbieranie się ma sens tylko w cieniu. Wtedy odsłonięte ciało równa się większej powierzchni parowania potu, dzięki czemu szybciej się schładza. Gdy stoimy w pełnym słońcu, lepiej się okryć, założyć czapkę i moczyć się chłodną wodą.

Inna kwestią jest opalanie, o którym przeczytacie w dalszej części poradnika.

Co robić w razie przegrzania?  Należy jak najszybciej schronić się przed słońcem. Człowieka, który ma udar, staramy się zabrać w cień, podać mu chłodny, ale nie lodowaty napój, schłodzić głowę wodą. Ważne, żeby nie robić tego zbyt gwałtownie. Jeżeli nie poczuje się lepiej, konieczne będzie wezwanie karetki. Oczywiście po udarze lepiej unikać słońca przez jakiś czas.

Należy pamiętać, że udar grozi każdemu. Ludzie starsi i dzieci są bardziej zagrożeni, ale udaru cieplnego można dostać nawet w stosunkowo chłodny dzień, jeżeli tylko przegrzejemy organizm. Długotrwały wysiłek, brak wody, źle dobrany strój i udar gotowy. Trzeba obserwować, jak nasze ciało reaguje na ciepło. Jeżeli czujesz się osłabiony, jest ci niedobrze, kręci ci się w głowie, a twoja skóra intensywnie się czerwieni, najgorsze, co możemy zrobić, to zignorować te objawy.

Specjaliści od lat przestrzegają przed kupowaniem okularów przeciwsłonecznych niewiadomego pochodzenia. Niektóre z nich mogą wyrządzić więcej szkód niż pożytku. Szkła bez odpowiednich filtrów narażają oko na promieniowanie UV, co z kolei może doprowadzić do zapalenia spojówek oraz zmętnienie rogówki, a w przyszłości - przyczynić się do zaćmy.

Jak rozpoznać, że okulary przeciwsłoneczne są dobrej jakości?
Najważniejszy jest odpowiedni filtr. Informacja o tym, jaki filtr mają dane okulary, powinna znaleźć się na etykiecie. Blokadę przeciwko promieniowaniu UV mają również niektóre soczewki kontaktowe. Jednak nie ma badań, które dowodziłyby ich skuteczności. O tym, czy okulary mają odpowiednie zabezpieczenie przed promieniowaniem słonecznym, powinien informować Certyfikat Europejski. Tyle że nawet najtańsze okulary miewają znaczek CE...

Czy kupowanie okularów przeciwsłonecznych u optyka to wystarczająca gwarancja jakości?
Optycy raczej omijają okulary niższego sortu. To wynika z solidności i z tradycji. Zakłady optyczne nie są otwierane na jeden sezon. Często istnieją od kilkunastu lub kilkudziesięciu lat. Muszą dbać o swoich klientów.

Szkło czy plastik?
Szklanych soczewek jest coraz mniej. Co prawda jest to najwyższej jakości materiał, ale ma swoje wady. Szkło jest ciężkie, a poza tym niebezpieczne. Szklane soczewki mogą powodować zagrożenie, np. wtedy, gdy w aucie uruchomi nam się poduszka powietrzna. Dobre plastikowe soczewki są teraz na tak wysokim poziomie, że klient mógłby pomyśleć, że są szklane.

W jakich okularach chodzą gwiazdy przeczytasz tu

Jakie zaciemnienie?
To, jaki stopień zaciemnienia będzie dla nas odpowiedni, zależy od indywidualnej wrażliwości na światło, naszych potrzeb oraz od panujących warunków. Istnieją trzy rodzaje zaciemnienia: dosyć jasne, ciemniejsze i jeszcze ciemniejsze. Jednak w trudnych warunkach, np. w górach, może się okazać że będziemy potrzebowali jeszcze większego zaciemnienia, nawet 90 proc.

Z polaryzacją czy bez?
Polaryzacja w okularach przeciwsłonecznych powoduje, że promienie, które padają na płaskie, gładkie powierzchnie, nie odbijają się. Dlatego okulary polaryzujące są dobre dla kierowców. Wadą ich jest to, że mogą przyciemniać wyświetlacze LCD w urządzeniach nawigacyjnych, komórkach, bankomatach czy licznikach samochodowych. W okularach z polaryzacją trudniej zauważyć także muldy czy lód na stokach narciarskich.

Dobra cena?
Dobre okulary przeciwsłoneczne można kupić już za 89 zł. Zazwyczaj jednak trzeba przeznaczyć na nie 100-200 zł. W takich cenach okulary oferują takie firmy jak Solano, Belutti czy Polaroid. Zapewniają odpowiedni komfort i bezpieczeństwo. Do okularów często dołączane jest opakowanie. Dobrze jest z niego korzystać. Plastikowe soczewki łatwo jest porysować lub połamać.

Jaki kształt?
Najlepiej. żeby okulary były solidnie zabudowane i przylegające do głowy, tak by promienie słoneczne nie mogły przeniknąć do oczu.

Co dla dzieci?
Dzieci są jeszcze bardziej narażone na promienie słoneczne, ponieważ spędzają więcej czasu na dworze. Powinny nosić okulary, ale nie przez cały czas, żeby się od nich nie uzależniły. Mogą ich używać nawet roczne dzieci, wybór jest spory, bywają modele np. na gumki czy sprężynki. Wybierając okulary dla dziecka, unikajmy soczewek ze szkła oraz oprawek z elementami metalowymi.

Jakie okulary noszą gwiazdy, przeczytasz tu

Słońca powinny unikać osoby chore. Przeciwwskazania te dotyczą również solarium, z czego nie wszyscy zdają sobie sprawę. Nie mogą opalać się osoby z chorobami układu krążenia, cukrzycą, niewydolnością nerek, padaczką, infekcjami wirusowymi (np. opryszczką), trądzikiem różowatym czy żylakami.

Jaką masz skórę?

Przed wyprawą na plażę trzeba określić swój fototyp, czyli zespół cech wyznaczających indywidualną wrażliwość na słońce.

Fototyp skóry i jego wrażliwość na działanie słońca zależą od ilości melaniny - pigmentu znajdującego się w skórze. Najczęściej przyjmuje się podział na cztery podstawowe fototypy:

fototyp I - włosy rude lub blond, jasne oczy, liczne piegi, skóra na słońcu mocno czerwienieje. Czas reakcji na słońce niechronionej preparatami w lecie w Polsce wynosi od 5 do 10 min.

fototyp II - włosy ciemny blond, jasne oczy i skóra, piegi; częste oparzenia słoneczne. Czas reakcji niechronionej skóry to 10-20 min;

fototyp III - szatyn, śniada cera, jasne lub ciemne oczy; rzadkie poparzenia skóry. Czas reakcji niechronionej skóry wynosi tu 20-30 min;

fototyp IV - ciemny szatyn lub brunet, śniada cera, ciemne oczy; bardzo rzadkie poparzenia słoneczne. Czas reakcji niechronionej skóry na promienie słoneczne określa się tu na 45 min.

Szczególnie narażone na niebezpieczeństwo są osoby o fototypie I i II oraz mające liczne znamiona i plamy pigmentacyjne.

Do poszczególnych fototypów skóry należy dobierać odpowiednie filtry.

Faktory filtrów chroniących skórę oznaczono liczbami, które mówią, ile razy przedłuża się czas, który można spędzić na słońcu bez przykrych konsekwencji, bez nieprzyjemnego zaczerwienienia skóry. Osoby o jasnej karnacji muszą wybierać kremy z liczbą wysoką - między 20 a 30 - a osoby z ciemną karnacją mogą sobie pozwolić nawet na faktor numer 10-15. Oczywiście na samym początku opalania warto używać filtru mocniejszego o dwa do czterech numerów.

Na rynku pojawiły się już kremy z filtrem 60 i 100. Nazywane są blokerami - stosując je, można opalić się tak samo skutecznie jak bez nich, tyle że z mniejszą szkodą dla skóry.

Zdrowe opalanie powinno trwać tylko od 10 do 15 minut dziennie! Jeżeli już chcemy wykorzystać pogodę, warto chociaż nie opalać się między 10 a 14. Wtedy słońce jest dla skóry najgroźniejsze.

Kremy do opalania są konieczne. Balsam z filtrami UVA i UVB rozprowadza się na skórze około pół godziny przed wyjściem na plażę. Potem zabieg trzeba kilkakrotnie powtarzać - zawsze po kąpieli albo profilaktycznie co dwie godziny, a delikatne partie ciała, takie jak: nos, szyja, ramiona, dekolt, smarować co godzinę. Przed opalaniem nie powinno się stosować perfum ani wód toaletowych. Pod wpływem słońca mogą wywołać przebarwienia na skórze.

Należy też pamiętać, że długotrwałe przebywanie na słońcu z nieosłoniętą głową w najlepszym razie skończy się jej bólem i mroczkami. W najgorszym - udarem. Noś okulary przeciwsłoneczne, ale tylko te z filtrem UV. Okulary bez filtra powodują rozszerzenie źrenic, więc do oka dociera więcej promieni słońca, uszkadzających tkanki.

Ważne, by dać skórze co jakiś czas odpocząć i nie narażać jej na codzienne, silne i długotrwałe opalanie. Dzięki temu będzie piękna i promienna jeszcze przez kilka tygodni po wakacjach.

Podczas plażowania ciepły posiłek można przełożyć na wieczór. Ale jeść trzeba. W ciągu dnia zjedzmy sałatkę lub podwójną kanapkę z warzywami, szynką lub serem. Do tego owoce

Aby skóra była piękna i świeża, potrzebuje nawilżenia również od środka, które zapewni picie około trzech litrów płynów każdego dnia. Na plaży powinniśmy pić wodę o temperaturze otoczenia, najlepiej dwa-trzy łyki co 15-20 minut. Odradzamy picie słodkich soków, to zbędne kalorie i lep na pszczoły.

Prócz wody, poleca się spożywanie świeżego soku z marchwi czy z pomidorów zawierającego naturalny beta-karoten poprawiający koloryt skóry. Inne owoce z beta-karotenem to m.in.: morele, brzoskwinie, nektarynki, mango, melony.

Co ciekawe już miesiąc przed urlopem warto jeść takie warzywa i owoce.

Podstawą pielęgnacji skóry po lecie jest jej dobre nawilżanie. Po każdej kąpieli, która oczywiście zmywa opaleniznę powinno się stosować balsam do ciała. Działanie kosmetyków warto uzupełnić wizytą w aptece. Na rynku pojawiły się suplementy diety, zawierające beta-karoten i prowitaminę A. Tabletki z beta-karotenem najlepiej przyjmować podczas posiłku, który zawiera w sobie tłuszcz, gdyż wówczas najlepiej się wchłania. Równie ważna co suplementy jest sama dieta. W naszym powakacyjnym menu także nie powinno zabraknąć warzyw i owoców, w których znajdują się cenne dla zdrowia i urody witaminy.