Co ciekawe osiedle pierwotnie mia³o nazywaæ siê Opole-Wschód, a nie ZWM czy jak dzi¶ AK. Zamys³ budowy osiedla pojawi³ siê ju¿ w latach 60., a wówczas Opole mia³o - zreszt± podobnie jak obecnie - wielkie plany rozwojowe.
W licz±cym wówczas 87 tys. mieszkañców mie¶cie na w³asne mieszkanie czeka³o siê a¿ osiem lat. Ponad po³owa opolan nie przekroczy³a wówczas 30. roku ¿ycia. Zak³adano, ¿e w 1975 roku Opole stanie siê miastem 100 tysiêcznym, a w perspektywie 15 lat liczyæ bêdzie 130 tysiêcy mieszkañców. Szacowano wiêc, ¿e do 1985 roku trzeba by³o wybudowaæ ok. 60 tys. mieszkañ.
Wówczas pojawi³ siê pomys³, by zbudowaæ wielkie osiedle mieszkaniowe, które mia³o siê sk³adaæ z bloków. W ka¿dym mia³y byæ przestronne - jak na tamte czasy - mieszkania z kuchni±, ³azienk± i widokiem z okna.
Kompleksy mieszkaniowe budowano ju¿ przy ul. Koszyka, Chmielowickiej, Prószkowskiej. Ale to nie wystarcza³o, a ca³e rodziny je¼dzi³y na dawne pola Gos³awic, by obserwowaæ jak za Okr±glakiem rosn± bloki. Bo trzeba pamiêtaæ, ¿e mieszkanie w bloku by³o w tamtych czasach luksusem.
Miejscowy plan szczegó³owy zagospodarowania terenu opracowany w Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej PWRN w Opolu drobiazgowo okre¶la³ podstawowe parametry "nowej jednostki mieszkaniowej". Mia³a to byæ dzielnica mieszkaniowa o obszarze 120 ha, dla 33 tys. mieszkañców.
W 1967 roku Towarzystwo Polskich Urbanistów w Opolu zorganizowa³o ogólnopolski konkurs urbanistyczny na koncepcjê zaprojektowania dzielnicy Opole-Wschód. Wziê³o w nim udzia³ dziesiêæ zespo³ów. Wygra³ zespó³ autorski z £odzi, kierowany przez Tadeusza Sumienia. Przedstawi³ on pracê widoczn± na zdjêciu.
Piêæ lat pó¼niej Zarz±d Oddzia³u SARP w Opolu zorganizowa³ zamkniêty konkurs architektoniczny na rozwi±zanie urbanistyczne dzielnicy Opole-Wschód. Chodzi³o o wariantowe opracowanie miejscowego planu szczegó³owego i studium programowo-przestrzennego dzielnicy. Zwyciê¿y³ wariant Inwestprojektu, któremu Centralny Zwi±zek Spó³dzielczo¶ci Budownictwa Mieszkaniowego powierzy³ opracowanie planu realizacyjnego. Zakoñczenie budowy zaplanowano na 1990 rok.
Realizacja tak du¿ego osiedla wymaga³a sporej logistyki. Inwestorem by³a Opolska Spó³dzielnia Mieszkaniowa "Przysz³o¶æ", a od 1981 roku wyodrêbniona samodzielna Spó³dzielnia Mieszkaniowa.
Generalnym wykonawc± mia³o zostaæ Opolskie Przedsiêbiorstwo Budownictwa Miejskiego, a produkcjê elementów dla potrzeb osiedla, mia³a zapewniæ wybudowana w tym celu Fabryka Domów w Opolu. Osiedle oraz jego obiekty realizowa³ zespó³ architektów Inwestprojektu w Katowicach, który na tê okoliczno¶æ utworzy³ w³asn± pracowniê terenow± w Opolu.
Do realizacji bloków z wielkiej p³yty potrzebna by³a wielka p³yta. Dlatego przy ul. Grudzickiej w Opolu wybudowano opart± na niemieckiej licencji Fabrykê Domów, której oprzyrz±dowanie i urz±dzenia by³y kupowane za dewizy. Mia³a wytwarzaæ elementy wielkop³ytowe Wk-70.
Wielka p³yta by³a wówczas nowo¶ci±, a uruchomiona w Opolu fabryka by³a pierwsz± w kraju opart± o tê my¶l technologiczn±. P³yty ¶cian zewnêtrznych by³y wykonywane wraz ze stolark±, ¶ciany p³yt mia³y byæ na tyle g³adkie, ¿e mo¿na je by³o tapetowaæ bez tynków, a tradycyjne p³ytki PCV mia³ zast±piæ lentex i nowoczesna wyk³adzina dywanowa na mikrogumie. Niestety, nikt wówczas nie przewidzia³, ¿e trzeba bêdzie kiedy¶ ocieplaæ betonowe p³yty i usuwaæ azbest z elewacji.
W 1970 roku przeciêtna powierzchnia mieszkaniowa w Opolu wynosi³a 42,3 m kw. Szacowano, ¿e po zakoñczeniu budowy nowego osiedla zamknie siê ona w granicach 60-65 m kw. i uzyskano zgodê na budowê o wy¿szych standardach, a wiêc mieszkañ nie tylko o wiêkszym metra¿u, ale i wy³±cznie jasnych kuchniach, z trzema pokojami (z czego ka¿dy z oddzielnym wej¶ciem) oraz du¿ym pokojem stanowi±cym centrum rodzinnego ¿ycia.
Lokator mia³ mo¿liwo¶æ wyboru pomiêdzy kilkoma wariantami, np. czteroosobowa rodzina mog³a wybieraæ spo¶ród piêæ wariantów trzypokojowych mieszkañ.
Poniewa¿ osiedle by³o oddalone od centrum us³ugowego miasta, zaprojektowano tak¿e bogate wyposa¿enie go w us³ugi. W tym celu Inwestprojekt zada³ sobie trud przeanalizowania prognoz zakupowych i planowanych dochodów.
A poniewa¿ by³y trudno¶ci w dostawach elementów do budowy obiektów u¿yteczno¶ci publicznej, firma opracowa³a swój w³asny system konstrukcyjny budownictwa us³ugowego "GS". System szkieletu ¿elbetonowego by³ otwarty, ró¿norodno¶æ pozwala³a na uzyskanie np. nadwieszonego piêtra, tarasów, galerii, balkonów.
We wrze¶niu 1983 roku Przedszkole Publiczne Integracyjne nr 51 w Opolu przyjê³o pierwsze dzieci mimo, i¿ wbrew wcze¶niejszym plano nie by³o jeszcze gotowe. Na pocz±tek otwarto pierwsze dwa oddzia³y dla 50 dzieci.
Placówka - po³o¿ona w centrum osiedla, otoczona zieleni± w pobli¿u terenów sportowo-wypoczynkowych - pe³n± par± ruszy³a dopiero miesi±c pó¼niej. Wtedy oficjalnie otwarto przedszkole, które w o¶miu oddzia³ach mog³o pomie¶ciæ 240 dzieci.
Co ciekawe przedszkole odwiedza³o wiele zagranicznych delegacji, a wówczas by³o ono najwiêksz± tego typu placówk± w mie¶cie.
Z analiz zdjêæ lotniczych, jak i planów osiedla wynika, ¿e znaczn± jego czê¶æ zajmuj± tereny zielone i rekreacyjno-sportowe.
G³ównym terenem zielonym jest park osiedlowy o powierzchni przesz³o 10 ha. Do jego realizacji przyst±piono dopiero w 1993 roku - wtedy w ratuszu wyjêto plan parku opracowany przez architekta Janusza Grzegorzaka. Choæ w projekcie nie by³o mowy o górce - popularnie zwanej Górk± ¦mierci - która powsta³a na skutek wydobycia gigantycznych mas ziemi w trakcie budowy, to na tyle wpisa³a siê ona w krajobraz osiedla, ¿e postanowiono j± pozostawiæ.
Czê¶æ planów osiedla pozosta³a tylko na papierze, m.in. nie wybudowano zaplanowanej kawiarenki, która mia³a powstaæ obok PSP nr 29, a mia³y siê w niej znajdowaæ m.in. ogólnodostêpne ubikacje. Nie powsta³ tak¿e kompleks rekreacyjny, planowany pierwotnie jako zespó³ basenów, potem kryta p³ywalnia, a w latach 90. jako aquapark.
Ograniczono równie¿ - czego dzi¶ mieszkañcy mog± bardzo ¿a³owaæ - plan budowy wielopoziomowych gara¿y. A ostatecznie z planowanych 14, zbudowano tylko jeden.
Centralne miejsce osiedla mia³o byæ jego swoist± klamr± - wszystkie drogi mia³y prowadziæ do niego i do parku osiedlowego. W centrum mia³ znajdowaæ siê kompleks budynków handlowo - us³ugowych m.in. z kinem. Planowano te¿ powi±zaæ centrum osiedla z centrum miasta przez wybudowanie k³adki dla pieszych nad torami kolejowymi.
Zamiast centrum osiedla, w 1999 roku otwarto tam Real, który do osiedla ustawiony jest zapleczem. Sprzeciwia³ siê temu g³ówny projektant, wspomniany architekt Janusz Grzegorzak, który wyst±pi³ z protestem do SARP i w³adz miejskich.
I choæ SARP przyzna³ mu racjê w kwestii naruszenia praw autorskich projektów i przyznano karê autorowi planu zagospodarowania tej czê¶ci, to na tym siê skoñczy³o. Raz na zawsze przekre¶lono mo¿liwo¶æ po³±czenia osiedla w jedn± spójn± ca³o¶æ.
Korzystano z materia³ów udostêpnionych przez Spó³dzielniê Mieszkaniow± w Opolu
Materia³ promocyjny
Materia³ promocyjny
Materia³ promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
