Ile zarabia się na wyższych uczelniach? Prezydent miasta może zazdrościć

Tzw. widełki wynagrodzeń na uczelniach publicznych określa rozporządzenie ministra nauki i szkolnictwa wyższego z grudnia 2013 roku. Określa ono jednak tylko minimalny poziom płac. Teoretycznie więc mogą one być dowolnie wysokie. W praktyce zaledwie część pracowników otrzymuje więcej niż przewiduje minimum zawarte w rozporządzeniu. Wysokość pensji zależy między innymi od oceny pracownika, która na publicznych uczelniach odbywa się co dwa lata.

Jak się dowiadujemy większość nauczycieli akademickich otrzymuje wynagrodzenie na poziomie minimalnym. Na przykład na Uniwersytecie Opolskim tak zarabia ponad 80 procent adiunktów.

Dolna granica jego podstawowej pensji to 5390 zł brutto, czyli na rękę około 3900 zł. Oczywiście to nie wszystko. Do gołej pensji dochodzi dodatek za staż, w przypadku profesorów najczęściej jest to najwyższa stawka: 20 procent pensji zasadniczej (osoby z tytułem profesora belwederskiego z reguły mają wystarczająco długi staż pracy, by otrzymywać najwyższy dodatek). Pensja razem z owym dodatkiem wynosi więc 6468 zł brutto. Praktycznie wszyscy profesorowie zwyczajni mają prawo do najwyższego dodatku stażowego - w wys. 20 proc.

Na Uniwersytecie Opolskim pensja profesorska sięga 7 - 8 tys. zł brutto. Często jest to 5,5 - 6 tysięcy. Na Politechnice Opolskiej to około tysiąca złotych więcej.

Minimalna pensja podstawowa profesora nadzwyczajnego z tytułem naukowym wynosi 5025 zł brutto; np. na UO najczęściej jest to około 5,5 - 6 tys. zł brutto.

Pensja profesora nadzwyczajnego ze stopniem doktora habilitowanego to   4605 zł. Takie osoby najczęściej mają prawo do maksymalnego 20-procentowego, liczonego od pensji zasadniczej, dodatku stażowego.

Adiunkt ze stopniem doktora habilitowanego, zarabia co najmniej 4305 zł brutto plus dodatki za staż.

Pensja brutto starszego wykładowcy (ze stopniem doktora), wynosi 3820 zł plus dodatek stażowy.

Kanclerz odpowiada za finanse, a zarabia... Minimalna stawka kanclerza uczelni akademickiej to 2075 zł brutto, natomiast dodatek funkcyjny wynosi nawet 2620 zł. Zwykle kanclerze zarabiają więcej niż ustawowe minimum.

Profesor zwyczajny, profesor nadzwyczajny oraz adiunkt często pełnią na uczelni określone funkcje, za które otrzymują dodatki funkcyjne.

Zwykle są dziekanami, prodziekanami, dyrektorami instytutów lub ich zastępcami, kierownikami katedr czy zakładów.

Jak się dowiadujemy dodatki za dwie ostatnie z wymienionych funkcji nigdy nie są większe niż 200 - 250 zł.

Ale już dziekan może dostać - zgodnie z taryfikatorem - od 1,5 tys. zł do 2 tys. zł brutto w zależności od wielkości wydziału. Np. na Uniwersytecie Opolskim dziekan Wydziału Historyczno - Pedagogicznego  gdzie pracuje ponad dwieście osób, ma dodatek większy niż dziekan Wydziału Teologicznego, gdzie pracowników jest około 50.

Prodziekani na UO otrzymują dodatek w granicach 700 - 1000 zł brutto.

Prorektorzy mogą liczyć na dodatek funkcyjny w wysokości 2,5 - 3 tys. zł brutto (górna granica wg ustawy to 4170 zł).

Rektor zwykle jest profesorem zwyczajnym (belwederskim). Otrzymuje więc profesorską pensję - jest to zwykle więcej niż najniższa stawka. Jak się dowiadujemy rektorzy naszych uczelni otrzymują kilkanaście tysięcy złotych brutto miesięcznie. Rektor UO zarabia około 12 tys. zł (podobnie jak prezydent Opola), rektor PO - 17 tys. W tych kwotach mieści się dodatek za staż w maksymalnej wysokości, plus dodatek funkcyjny w wysokości około 4,5 tys. zł brutto (dodatek może sięgać 6900 zł brutto).

Dla porównania: lata temu roku rektor Uniwersytetu Marii Skłodowskiej Curie w Lublinie zarabiał brutto 15 tys. zł, rektor tamtejszej politechniki 19 tys. 350 zł, a rektor lubelskiego Uniwersytetu Medycznego  21 tys. 600 zł.
Wynagrodzenia rektorów uczelni Trójmiasta są różne (dane za zeszły rok), wahają się od 12,195 tys. zł (rektor Akademii Marynarki Wojennej) do 26,41 tys. zł (rektor Uniwersytetu Gdańskiego).

Na UO i PO to sprawa zanikająca. Godziny ponadwymiarowe funkcjonują jeszcze np. na Wydziale Prawa, resztki na Wydziale Historyczno - Pedagogicznym uniwersytetu.

- Kiedyś na godzinach ponadwymiarowych można było nieźle zarobić  - słyszymy na uczelni. - Ale od kilku lat eldorado już nie ma. Przyczyna? Niż demograficzny, a więc malejąca liczba studentów.

Stawka za godzinę nadliczbową (poza pensum) dla profesora to średnio 42 zł netto, dla adiunkta - 30 zł netto.

Roczne pensum starszego wykładowcy, czyli liczba godzin, jakie musi wypracować w ciągu roku w ramach etatu, wynosi maksymalnie 360. Tygodniowo daje to 16 godzin. Nie oznacza to jednak, że na tym kończą się obowiązki wykładowcy. Musi on być do dyspozycji na dyżurach co najmniej dwie - trzy godziny, zajmuje się też sprawami organizacyjnymi, jak np. przygotowywanie konferencji naukowych, pracuje przy rekrutacji czy przy opracowaniu siatki zajęć, pisaniu projektów czy grantów, przy promocji uczelni. Wszystko to ma znaczenie przy ocenie pracowników, jaka ma miejsce co dwa lata i wpływa na awans i pensję.

Rektor UO na ogół daje zgodę swoim pracownikom na dodatkową pracę w innej uczelni. Profesor, który taką zgodę uzyska, może w innej, chcącej go zatrudnić uczelni wywalczyć dowolną stawkę - nie ma tu żadnych - poza zdrowym rozsądkiem - ograniczeń.

Z kolei pracownik będący na drugim etacie na Uniwersytecie Opolskim dostaje najniższą przewidzianą ustawowo stawkę - czyli w przypadku  profesora zwyczajnego jest to 5390 zł brutto.

Nagrody rektorskie na uniwersytecie i politechnice mogą być przyznane nauczycielom akademickim i pracownikom nie będącym nauczycielami akademickimi. Ich wysokość jest ustalona uchwałą senatu UO i PO.

Najniższa nagroda indywidualna dla nauczyciela akademickiego to kwota najniższego wynagrodzenia zasadniczego profesora zwyczajnego, czyli 5390 zł brutto. W przypadku nagrody zespołowej najniższa kwota nagrody wynosi 2 tys. zł brutto.

W przypadku pracowników nie będących nauczycielami akademickimi najniższa nagroda wynosiła w 2014 r.  na UO 800 zł brutto.

Na prywatnych uczelniach nie ma żadnych ustawowych ograniczeń gdy chodzi o wynagrodzenia pracowników; stawki obowiązujące na uczelniach publicznych nie wiążą tych prywatnych.

Nieoficjalnie mówi się, że są tam o wiele wyższe.

Uczelnie nie chcą zdradzać stawek, jakie płacą swoim pracownikom.

- Niestety nie możemy upublicznić wysokości zarobków na poszczególnych stanowiskach - mówi Krzysztof Sławiński, rzecznik prasowy Wyższej Szkoły Bankowej, mającej w Opolu swoja filię.

Wyjaśnia, że ujawnienie wynagrodzenia pracownika oprócz naruszenia jego dobra osobistego, może spowodować naruszenie danych osobowych pracownika. Pracownik może domagać się od pracodawcy, który ujawnił jego dane osobiste - w postaci wysokości wynagrodzenia - zadośćuczynienia i odszkodowania. Pracodawca, w którego firmie doszło do ujawnienia informacji o danych osobowych pracowników, naraża się na odpowiedzialność za złamanie przepisów ustawy o ochronie danych osobowych.

Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu także nie chce ujawniać szczegółów.  - Jesteśmy firmą prywatną, a wynagrodzenia to dość osobisty temat - mówi prorektor uczelni Wojciech Duczmal. - Powiem tylko, że stawki w uczelniach publicznych i niepublicznych są bardzo zbliżone. Najlepiej wiedza to ci, którzy pracowali i w jednego typu uczelni, i drugiego - twierdzi.

Pensje na uczelniach publicznych wzrosną w najbliższym czasie o około 9 procent, a podwyżka będzie wypłacana z wyrównaniem od stycznia tego roku. Na UO trwają prace nad konkretnym podziałem pieniędzy na podwyżki. Podobnie jest na politechnice, gdzie - jak powiedziała kanclerz Barbara Hetmańska - podpisano już w tej sprawie porozumienie ze związkami zawodowymi.

Z ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym wynika, że wynagrodzenia rektorów, prorektorów, kanclerzy i kwestorów uczelni publicznej są jawne i nie podlegają ochronie danych osobowych.