Powodzie, pożary i tornado. Jakie kataklizmy nawiedzały nasz region?

To był największy pożar, jaki miał miejsce w Polsce po II wojnie światowej. Najprawdopodobniej jego przyczyną była iskra spod kół hamującego pociągu na wysokości Kuźni Raciborskiej, na trasie pomiędzy Kędzierzynem-Koźlem a Raciborzem.

Żywioł zaczął szaleć 26 sierpnia i udało się go powstrzymać dopiero cztery dni później, a dogaszanie trwało ponad dwa tygodnie. Pochłonął trzy ofiary wśród ludzi, z czego dwie z nich to strażacy. 50 osób odwieziono do szpitala, a 2000 zostało lekko poszkodowanych. W kilka dni spłonęło 10 tys. hektarów lasów, z czego blisko trzy tys. na terenie Opolszczyzny.

Blisko ściany ognia temperatura sięgała 900 stopni Celsjusza, a gęste kłęby dymu było widać z odległości 30 kilometrów. Ziemia była tak rozgrzana, że topiły się węże gaśnicze i podeszwy butów. Zwierzęta ginęły od żaru.

Pożar gasiły nie tylko tysiące strażaków, ale i żołnierze, policjanci czy też pilarze i robotnicy leśni z własnym sprzętem (łącznie 10 tys. osób). W akcji uczestniczyły, helikoptery i samoloty typu Dromader, ok. 1100 samochodów pożarniczych, 50 cystern kolejowych i sześć lokomotyw, a także sprzęt ciężki taki jak: czołgi, pługi i spychacze.

Co ciekawe dla uczestników akcji przygotowano kilka tys. butelek piwa. Sprawę utrudniał jednak fakt, iż na przedmieściach Kędzierzyna, znajdowały się potężne zbiorniki CPN, w których było 70 tys. ton benzyny. Zamknięto trasy: Gliwice - Kędzierzyn, Gliwice - Rudziniec, Kędzierzyn-Koźle - Kuźnia Raciborska oraz kilka lokalnych dróg. Na uwagę zasługuje fakt, iż na skutek podjętej akcji ratowniczo-gaśniczej nie doszło do jakiegokolwiek uszkodzenia zabudowań oraz zakładów produkcyjnych.

Po tej tragedii stworzono specjalny system zabezpieczeń, by już nigdy nie powtórzyła się podobna sytuacja. Jak na razie spełnia swoje zadanie.

Pięć lat później to nie ogień, a woda czyniły ogromne spustoszenie. Intensywne deszcze, także za naszą południową granicą, sprawiły, że poziom rzek gwałtownie się podniósł.

Wielka woda przyszła do Opola w nocy z 9 na 10 lipca. Najpierw przerwany został wał na Metalchemie, co z kolei skutkowało poważnymi zniszczeniami na terenie wielu fabryk. Zdarzało się, że pewne zakłady pracy były zalane nawet do wysokości czterech metrów. Wiele firm miało potem ogromne problemy, by stanąć na nogi.

Następnie fala dotarła na wyspę Bolko i do zoo, całkowicie dewastując ogród. Wielu zwierząt, pomimo desperackich prób opiekunów, po prostu nie udało się uratować.

Do tego Odra przełamała wały, co spowodowało m. in. zalanie wyspy Pasieki. Powódź nie oszczędziła lodowiska Toropol wraz z hotelem, zalała pobliskie przedszkole, drukarnię OpolGraf i Państwowa Szkołę Muzyczną. Woda wdarła się też do gmachu, gdzie mieści się Radio Opole, ale rozgłośnia nie przestała nadawać, emitując sygnał z tymczasowego studia na terenie miasta. Po sąsiedzku woda zalała też Instytut Śląski oraz Bibliotekę Uniwersytetu Opolskiego. Ta druga prawie jedną trzecią ówczesnego księgozbioru.

Wraz z falą kulminacyjną pod wodą znalazła się też cała lewobrzeżna część miasta. Do poziomu pierwszego piętra zalane zostały m. in. wszystkie budynki przy ul. Spychalskiego i Wrocławskiej.

Kataklizm sprawił, że władze miasta po powodzi postanowiły wybudować nowy most pomiędzy Bliskim i Dalszym Zaodrzem. Jeśli chodzi o zabezpieczenie przeciwpowodziowe, to północna część miasta, a konkretnie okolice strefy ekonomicznej przy ul. Północnej, nadal narażone są na zalanie. Dopiero za kilka lat powstanie polder Żelazna, który owo zagrożenie wyeliminuje.

Więcej na temat tego, co się działo w Opolu podczas powodzi z 1997 roku przeczytasz TUTAJ.

Do 15 sierpnia 2008 roku mieszkańcy woj. opolskiego o tornadach i trąbach powietrznych słyszeli co najwyżej z wiadomości z USA, gdzie na wschodnim wybrzeżu takie gwałtowne zjawiska są bardzo powszechne.

Tego dnia mieszkańcy okolic Strzelec Opolskich mogli zobaczyć bardzo ciemną, gęstą chmurę, z której po godz. 17 nagle do ziemi począł wędrować lej. Działo się to pomiędzy miejscowościami Kopanina i Zimna Wódka. Następnie trąba powietrzna przecięła autostradę A4 i uderzyła we wsie Sieroniowice, Balcarzowice, Kotulin Skały, Błotnicę Strzelecką i Płużnicę. Kataklizm łamał drzewa, zrywał dachy, zranił także kilkanaście osób. Burza, z której zeszło tornado, kilkadziesiąt minut później przesunęła się w rejon Częstochowy i na południe ziemi łódzkiej.

U nas wstępnie straty oszacowano na około 50 mln zł. Tornado zniszczyło 150 budynków, a co najmniej 20 z nich nadawało się tylko do rozbiórki. Całkowicie zniszczona została również wytwórnia pasz w Błotnicy Strzeleckiej, jak również linia kolejowa Strzelce Opolskie-Toszek. Naprawy wymagały drogi powiatowe, do tego drzewa wyrywane z korzeniami zniszczyły całkowicie pobocza dróg i chodniki.

Łącznie kataklizm na swojej drodze uszkodził lub zniszczył 770 budynków. Uwzględniając wielkość oraz rodzaj szkód ocenia się, że w kilku miejscowościach wystąpiło tornado o sile T8 w skali TORRO, co oznacza, że wiatr w wirze mógł osiągać prędkość około 300 km/h, a nawet do 420 km/h. Ponadto leśnicy oszacowali, że tornado zniszczyło u nas 340 hektarów lasu i upłynie kilkadziesiąt lat, zanim uda się je odnowić.

Dwa lata później znowu przyszła wielka woda. 17 maja 2010 roku najpierw ogłoszono alarm powodziowy dla powiatów kędzierzyńsko-kozielskiego, krapkowickiego, opolskiego ziemskiego oraz miasta Opola. Dlatego też w bibliotece UO niezwłocznie przeniesiono 100 tys. książek z niższych kondygnacji na wyższe.

Dzień później połowa zabudowań wsi Bierawa znalazła się pod wodą pochodzącą z rzeki Bierawki, która w tym miejscu uchodzi do Odry. Odciętych od świata zostało również m.in. osiem miejscowości w gminie Cisek. Kolejnego dnia woda zalała znaczną część Koźla.

Wieczorem fala kulminacyjna na Odrze dotarła do stolicy województwa, jednak wyremontowane i podwyższone wały w centrum były w stanie przyjąć nawet większy poziom wody. W pewnym stopniu również nowo wybudowany Polder Buków (pow. wodzisławski) przyczynił się do złagodzenie fali kulminacyjnej.

Rzeka przelała się jednak przez wały w kilku miejscach w dzielnicach Półwieś, Groszowice, Metalchem oraz na obwodnicy miejskiej. Do tego wstrzymano ruch kolejowy na odcinku Zawadzkie-Fosowskie.

Po czterech dniach poziom wody zaczął się obniżać i nie zmieniły tego obfite opady deszczu, a ratownikom udało się utrzymać w nocy wały w dzielnicy Metalchem, w której poprzedniego dnia trwała dramatyczna walka. 24 maja w wyniku przerwania w trzech miejscach wału podtopiona została część miejscowości Kąty Opolskie, ale mieszkańcy wcześniej ewakuowali zwierzęta i zabezpieczyli mienie.

W województwie opolskim Odra w maju przerwała wały w ponad 20 miejscach. Łącznie zalanych zostało blisko 100 miejscowości, w tym m. in. Brzeg, Krapkowice, Ozimek, Zawadzkie, Czarnowąsy, Rogów Opolski i Ujazd.

Dwadzieścia lat po dramatycznym pożarze wielki ogień znowu szalał w okolicy Kędzierzyna-Koźla. Skala była mniejsza, ale nadal było groźnie.

W marcu 2012 roku niedaleko zakładów chemicznych spłonęło blisko 300 hektarów nieużytków oraz kilka hektarów lasu. Rannych zostało czterech strażaków, z czego trzech zatruło się gazami pożarowymi, a dwóch z nich straciło przytomność.

W akcji ratunkowej uczestniczyły 23 zastępy straży, a wspomagał je dromader. Pracę strażakom utrudniały silne podmuchy wiatru, które sprzyjały przenoszeniu się ognia, oraz nierówny teren w Blachowni. Strażacy nie mogli bowiem dojechać na miejsce wozami i musieli samodzielnie przenosić cały sprzęt.

Jakby tego było mało, w tym okresie przez dwa tygodnie strażacy w całym regionie wyjeżdżali prawie 800 razy do pożarów traw, łąk, pastwisk i poszycia leśnego. Średnio było w tym czasie około 80 akcji dziennie gaszenia traw.

Co ciekawe kataklizmy nie oszczędzały terenów należących obecnej Opolszczyzny w czasach naprawdę zamierzchłych. Szczególnie jeśli chodzi o pożary.

Na pierwszy plan wysuwa się ten z Nysy z 1542 roku, w wyniku którego zniszczeniu uległo niemal całe Nowe Miasto, w tym kościoły św. Jakuba, św. Anny i św. Barbary. Równo 100 lat później ta sama miejscowość również mocno ucierpiała z powodu ognia.

To nie koniec tej wyliczanki, bo w 1466 roku wybuchł pożar Namysłowa, który zniszczył połowę zabudowań. Na 1615 rok notuje się pożar dużej części Opola, w 1739 roku pożar Kędzierzyna-Koźla, który zniszczył większość ówczesnej zabudowy.