Duchy, hotele i joga. Jak ratuje się zamki i pałace

Przykładem 700-letni Zamek Niemodlin, który na przestrzeni wieków przetrwał wiele konfliktów tylko po to, by stać się pustym budynkiem przy ruchliwej trasie. I nie wiadomo, jak długo by to jeszcze trwało, gdyby pół roku temu zabytku nie kupiła od włoskich właścicieli polska spółka Centrum z Łodzi. Ta po wielu latach otworzyła go dla turystów.

- Oczywiście nie wszędzie można jeszcze zajrzeć. Obecnie wytyczone są określone trasy, po których można się poruszać wyłącznie w towarzystwie przewodnika. Chodzi o bezpieczeństwo zwiedzających. Nadal pracujemy bowiem nad odrestaurowaniem tego pięknego obiektu - podkreślała wtedy Anna Rozwadowska z Zamku Niemodlin.

O tym, że mroczna historia potrafi być rozbudzającym wyobraźnię atutem doskonale wiedzą w Zamku Moszna. Wokół tego jednego z najbardziej rozpoznawalnych zabytków woj. opolskiego narosło bowiem całkiem sporo legend. Jedną z najpopularniejszych jest ta, że hrabia Franz Hubert Tiele-Winckler, któremu budowla zawdzięcza obecny kształt, zawarł pakt z diabłem.

Wszystko za sprawą tempa, w jakim powstał. Oto pałacyk - a konkretnie jego środkowa, najstarsza część - strawiony pożarem w 1896 roku został odbudowany w ciągu kilku lat. Co więcej, w 1900 roku zakończono budowę wschodniego, neogotyckiego skrzydła budynku. Nic dziwnego, że mieszkańcy okolicznych wiosek szemrali między sobą, iż hrabia Tiele-Winckler musiał paktować z czartem. A hrabia, jakby na potwierdzenie krążących o nim plotek, polecił umieścić figurę diabła na ścianie pałacu. W miejscu, gdzie się znajdowała, został tylko ślad. Rzeźbę mieli bowiem zrzucić i zniszczyć mieszkańcy Mosznej już po II wojnie światowej.

Hrabia skwapliwie dbał też o budowanie tajemniczej atmosfery wokół siebie. Miał być m. in. członkiem jednej z lóż masońskich działających na Śląsku. Ma tego dowodzić nieprzypadkowa liczba pomieszczeń w zamku (jest ich 365, tyle, ile dni w roku) oraz 99 wieżyczek (po jednej na każdy majątek w posiadaniu hrabiego). Żaden dokument wprawdzie tego nie potwierdza, ale plotka przetrwała setki lat.

Jest też historia o przeklętej windzie. Ta znajduje się w środkowej części zamku i woziła gości hrabiego z parteru do gabinetu połączonego z biblioteką na drugim piętrze. Dźwig miał stanąć w 1922 roku, gdy zmarł Franz Hubert. Powód? Podobno jednym z punktów paktu z diabłem było to, że po śmierci hrabiego nikt nie będzie mógł z windy korzystać.

Wieść niesie, że każdemu, kto od tego czasu pracował przy mechanizmie dźwigu, przytrafiały się straszne rzeczy. W latach 60. ci, co brali się za windę, mieli tragiczny wypadek samochodowy. Inżynierom, którzy próbowali przywrócić funkcjonalność z latach późniejszych też nie przytrafiło się nic przyjemnego - jeden zapadł na ciężką chorobę, w dom drugiego uderzył piorun, niszcząc instalację elektryczną.

Od czasu, gdy w Zamku Moszna nie mieści się już Centrum Terapii i Nerwic działa tam pełnoprawny hotel. Ten jest popularny na długie weekendy oraz na czas zielonych szkół. Oprócz tego szefostwo zamku stara się przyciągać do Mosznej miłośników fantastyki - obiekt był bowiem areną gier dla miłośników postaci Harry'ego Pottera oraz wiedźmina Geralta z Rivii.

Jednym z najstarszych zamków w woj. opolskim jest ten znajdujący się w Otmuchowie. Dość powiedzieć, że nie ma jednoznacznej daty jego powstania. Źródła mówią tylko o okresie Średniowiecza.

Pierwsze wzmianki o grodzie kasztelańskim, który znajdował się w miejscu otmuchowskiego zamku, pochodzą sprzed blisko 900 lat. Pod koniec XIII wieku przekazano go biskupom wrocławskim, dla których zamek był rezydencją aż do początków XIX wieku. W tym czasie obiekt oczywiście kilkukrotnie przebudowywano, aż w XVII wieku nadano mu barokowego stylu.

W 1810 roku zamek trafił w ręce rodu Hohenzollernów, który w 20 lat później podarował go za zasługi na rzecz Prus Wilhelmowi von Humboldtowi. Niemalże sto lat później jego wnuk Bernard odsprzedał go gminie Otmuchów, do której należy do tej pory.

Na terenie zamku działa teraz otwarty przez cały rok całodobowy hotel z restauracją, w którym znajdziemy 80 miejsc noclegowych. - Spędzenie nocy w takim miejscu to przede wszystkim atrakcja dla tych, co lubią przebywać we wnętrzach z duszą. A tej na pewno temu zamkowi nie brakuje - mówi Katarzyna Kluczka, prezes gminnej spółki Gościniec Zamek w Otmuchowie.

Wyróżnikiem tego zamku na pewno są tak zwane ?końskie schody?. - To szerokie, łagodnie wznoszące się schody, które - jak sama nazwa wskazuje - umożliwiały biskupom swobodny wjazd do budynku na koniu. Ich konstrukcja znacznie ułatwiała także wnoszenie biskupa do środka na pokładzie lektyki - opowiada Kluczka.

O duszy zamku świadczy jednak nie tylko jego historia, ale i pracownicy. A w Otmuchowie panuje rodzinna atmosfera. - Ważne dla nas jest indywidualne podejście do klientów. Dzięki temu ci potem do nas wracają, a także dzwonią z pozdrowieniami - podkreśla Kluczka.

Pałac Sulisław w Grodkowie to pięciogwiazdkowy kompleks hotelowy powstały na bazie pochodzącego z końca XVII wieku obiektu o tej samej nazwie. Jego właścicielem był m.in. cesarz Wilhelm I. Ten przekazał go feldmarszałkowi Grafowi York von Wartenbergw w nagrodę za walki z Napoleonem, a potem - w 1833 roku - posiadłość przejął Franz Grassner z Gałązczyc.

Pałac nie padł ofiarą wojennej zawieruchy, a po zakończeniu konfliktu wraz z całym gospodarstwem przejęła go administracja państwowa. Wtedy zaczęły się problemy, bowiem liczni zarządcy obiektu miast o niego dbać systematycznie doprowadzali do pogarszania się jego stanu. Od 1966 r. do 1978 r. budynek stał opuszczony, aż pod swoje skrzydła nie wzięło go Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. W roku 2000 pałac opuszczono i znów zaczął popadać w ruinę.

Wszystko zmieniło się w 2006 roku, kiedy to pałac wraz z przyległymi folwarkiem i parkiem został zakupiony przez Towarzystwo Inwestycyjne BTA. To zaś przeprowadziło gruntowną rewitalizację obiektu. Prace odbywały się pod nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. To sprawiło, że renowacja zajęła nieco czasu, a właściciele przekonali się, że pięciogwiazdkowy standard łatwiej osiągnąć w przypadku obiektów budowanych od podstaw, niż gdy trzeba gimnastykować się balansując pomiędzy unowocześnianiem, a trzymaniem się konserwatorskich wytycznych.

To jednak nie zraziło Towarzystwa Inwestycyjnego BTA, a w czerwcu 2012 roku Pałac Sulisław uroczyście otwarto. Co ciekawe, oprócz pokoi hotelowych o wysokim standardzie znajduje się tam "Centrum Medycyny Ajurwedyjskiej i Jogi w Polsce". Jego personel pochodzi z Indii i Sri Lanki, dlatego klienci Pałacu Sulisław mają pewność, że płaca za autemtyczne usługi w wykonaniu profesjonalistów.