Piękne widoki i nieoczywiste miejsca. Idealne na weekend

Na pograniczu polsko-czeskim powstał szlak po miejscach, gdzie w XVII wieku makabryczną śmierć na stosie znalazło kilkaset kobiet uznanych za czarownice. Trasa liczy około dwustu kilometrów. Szlak ciągnie się od Nysy (a w zasadzie już od wsi Karłowice Wielkie), sięga Otmuchowa i Paczkowa (dom kata na zdjęciu) oraz - w przeciwnym kierunku - prowadzi przez Głuchołazy, Zlate Hory, Jesenik, Velkie Losiny, Sumperk aż do Mohelnic.

Trasa prowadzi bocznymi, bezpiecznymi i niezwykle malowniczymi drogami. Po polskiej stronie szlak czarownic liczy 105 kilometrów i przejedzie go praktycznie każdy, bo trasa nie jest trudna. Można ją sobie podzielić na etapy, ale możliwe jest pokonanie jej w jeden dzień, przy tempie jazdy ok. 10 km na godz. Przy tej okazji warto zaplanować jeden z przystanków w Nysie. W tamtejszym muzeum powstała ekspozycja prezentująca historię procesów czarownic.

Pierwszy odnotowany pogrom czarownic nastąpił na początku XVII w., kiedy oskarżona przez męża kobieta pod wpływem tortur przyznała się do winy, wymieniając jako swoje wspólniczki kolejnych pięć kobiet. Wszystkie zginęły na stosie. W muzeum zaaranżowano między innymi salę sądową, na której odbywały się procesy czarownic, oraz loch, gdzie je przetrzymywano i torturowano.

Najciekawszymi eksponatami są narzędzia tortur, w tym "żelazna dziewica" - coś na kształt stojącego sarkofagu, najeżonego od wewnątrz stalowymi kolcami, w którym zamykano posądzone o czary kobiety. Obejrzenie tej wystawy to obowiązkowy punkt podczas wycieczki szlakiem czarownic.

Pozostając w województwie opolskim, można się udać dalej do Głuchołaz. To tam z malowniczych stoków Góry Parkowej, w samym sercu Parku Krajobrazowego Góry Opawskie, wypływa niewielki, ale bardzo interesujący pod względem przyrodniczym i historycznym Sarni Potok, zwany również Zdrojnikiem. Do potoku można dojść z Głuchołaz-Zdroju na Górę Parkową żółtym szlakiem górników.

Zdrojnik od wieków był ulubionym miejscem wodopoju saren, o czym świadczy również jego przedwojenna nazwa Reh-Bach. W sąsiedztwie źródła znajdują się romantyczne stacje Drogi Krzyżowej. Jej kapliczki zostały wybudowane w XIX w. z polnych kamieni przez mieszkańców okolicznych miejscowości. Droga Krzyżowa jest częścią planowanego założenia pielgrzymkowego na wzór sanktuarium Maria Hilf koło Zlatych Hor w Czechach.

W dolinie Sarniego Potoku zachowały się do obecnych czasów liczne zabytkowe ślady średniowiecznego wydobycia złota, m.in. największy w tych stronach szyb o średnicy 10 m i głębokości 4 m. W jego sąsiedztwie znajduje się ponad 80 mniejszych szybów oraz hałda z przepłukanego urobku długości 100 m. Na Sarnim Potoku zachowała się również kamienno-ziemna tama górnicza służąca do spiętrzania wody. Długość tamy wynosi 15 m i należy ona do jednego z najstarszych zabytków hydrotechnicznych na Śląsku.

W dolinie Sarniego Potoku napotkać można również wiele osobliwości przyrodniczych. Rośnie tu m.in. dekoracyjna, objęta w naszym kraju ścisłą ochroną, paproć podrzeń żebrowiec. W dolinie tego potoku występują również rzadko spotykane w Górach Opawskich niewielkie pokłady torfu, na których wykształciła się specyficzna roślinność. W pochmurne i ciepłe deszczowe dni na Sarnim Potoku łatwo można spotkać salamandrę plamistą.

Z racji granicy z Czechami mieszkańcy regionu mogą pozwolić sobie na jednodniowe wycieczki rowerowe po przygranicznych miejscowościach. Jedna z najciekawszych znajduje się kilkanaście kilometrów na zachód od ziemi kłodzkiej w rejonie czeskich Skał Adrszpasko-Cieplickich.

By tam dojechać, w Kłodzku kierujemy się na drogę krajową nr 8, a z niej kierujemy się w prawo, najpierw w drogę wojewódzką nr 381, a potem 386. Będąc w Czechach, warto rozejrzeć się za miejscami noclegowymi w miejscowościach Teplice nad Metują albo Adrszpach, bowiem to właśnie w ich okolicy znajduje się Skalne Miasto.

To część Gór Stołowych, po których błądzić można godzinami. Na początku XIX w. wybuchł wśród skał ogromny pożar trwający kilka tygodni. W jego wyniku zniszczeniu uległa cała górska roślinność, jednak umożliwiło to wytyczenie pierwszych szlaków turystycznych. Teplickie Skalne Miasto to największy w Czechach kompleks skalny tego typu. Jego powierzchnia to blisko 1800 ha.

Skalne Miasto koło Teplic jest nieco mniej znane od Skał Adrszpaskich, lecz jest od nich wyższe i bardziej dzikie. Występuje tu znaczna liczba wysokich i pionowych ścian, które rozpoczynają się już z poziomu gruntu. Dzięki temu Teplickie Skalne Miasto stanowi znacznie ciekawszy teren wspinaczkowy niż miasto w pobliżu wsi Adrszpach.

Przez obydwa miejsca prowadzi płatny szlak turystyczny, przystosowany nawet dla niewprawnego turysty. Turyści na trasie wspomagają się poręczami, drabinkami i schodkami. Dla ułatwienia zwiedzania miejscami wybudowano także betonowe platformy. Trasa zwiedzania mierzy 6 km i można ją pokonać w ciągu trzech godzin.

Chcąc kontynuować podróż po Czechach, warto zwrócić uwagę na rejon za Zlatymi Horami. To tam z niepozornych Hermanovic górami wiedzie bardzo przyjemny szlak. Poprowadzono go tak, by turysta co rusz był czymś zaskakiwany. Największe wrażenie robi niewątpliwie zespół bunkrów sprzed II wojny światowej.

Szlak zaczyna się na parkingu pod nieczynnym hotelem w centrum Hermanovic. To wieś istniejąca już w Średniowieczu, była najdalej na południe wysuniętym skrawkiem księstwa biskupów wrocławskich. Istniała tu nawet twierdza, ale została zniszczona w czasie wojen husyckich. Z zabytków zachowały się barokowy kościół św. Andrzeja i XVIII-wieczna kaplica św. Hieronima.

Idąc wyznaczonym szlakiem, po godzinie dochodzimy do Sokolich Skał. To zespół skałek rozciągających się na kilkudziesięciu metrach. Tuż za nimi z oddali ujrzeć można pierwsze zarysy bunkra. Wszystkie znajdujące się tam budowle mogły pomieścić kilka osób. Niekiedy były nazywane tradytorami (z łac. traditor - zdrajca). Bo tak je maskowano w terenie, że o ich istnieniu wróg dowiadywał się w momencie rozpoczęcia ostrzału, gdy już był na linii ognia. Przedwojenna Czechosłowacja postawiła ok. 9 tysięcy tego typu bunkrów na graniczących z III Rzeszą terenach, głównie w Sudetach.

Wysoki wodospad na Zimnym Potoku to jeden z najbardziej uroczych zakątków Jeseników. I jeden z najbardziej widowiskowych. W całości ma 45 m, choć największa kaskada dziś mierzy 28 m, kilka pomniejszych dopełnia reszty. Do 1880 r. kaskada była jedna, właśnie 45-metrowa, ale doszło do obsunięcia się części skał. Mimo to jest nadal jednym z największych wodospadów na terenie Czech.

Dojście do niego (najlepiej z Beli pod Pradziadem) nie jest szczególnie męczące, choć są odcinki, które wymagają dobrej kondycji. Trudność sprawia tu raczej podłoże. Czasami bowiem trzeba stąpać po wodzie, a często po wyboistych kamieniach, które bywają śliskie. Po niecałych czterech kilometrach od wyjścia z Beli stajemy u stóp wodospadu na wysokości 990 m. Stąd można jeszcze podejść paręset metrów w górę, by poczuć chłód bijący od oblodzonych skał okalających wodospad, jak i rozbryzgujących się jego wód.

Dalej niebieski szlak pnie się w górę w kierunku Svycarni (ok. 3 km) nad niemal bajkowym minikanionem, upstrzonym fantazyjnymi skalnymi wytworami. Krajobraz zmieni się całkowicie, gdy dojdziemy do miejsca, z którego spływa Studeny potok. Nagle nie ma skał i potężnych pni drzew, nie ma też szumu wody. Jest za to cisza i pełno zieleni. To początek wędrówki zboczem Małego Dziada, na którym można zobaczyć dziesiątki obumarłych i omszałych już drzew.

Po wyjściu z lasu i zejściu z Małego Dziada kolejny raj dla oczu. Wokół najstarszego w Jesenikach schroniska na Svicarni (z 1844 r.) pełne soczystej zieleni hale, z których zapierające dech widoki na jesenickie szczyty. Wrażenie robi też stojąca w sąsiedztwie stareńkiego schroniska niezwykła dzwonnica, w której kamienny cokół wmurowane są metalowe tabliczki przypominające miejscowych miłośników gór, którzy zginęli na szczytach niemal wszystkich kontynentów.