Sensacyjne, historyczne, ciekawe. Oto największe znaleziska na Opolszczyźnie

Kilkadziesiąt złotych i srebrnych monet celtyckich sprawiło, że Opolszczyzna z dnia na dzień stała się posiadaczką imponującej, największej w kraju kolekcji monet celtyckich. Skarby odkryto w 2007 roku w Nowej Cerekwi gdzie już wcześniej natrafiano na ciekawe znaleziska. Pierwsze na przełomie XIX i XX w., gdy uruchomiono tam kopalnię bazaltu. Potem teren badano jeszcze w latach 60. i 70., gdy kopalnia się rozwijała. Archeolodzy postanowili tam teraz wrócić, bo w internecie pojawiły się oferty sprzedaży monet celtyckich pochodzących właśnie z tego regionu.

Monety, które znaleziono, były wybijane przez plemię Bojów w III i II w. p.n.e. - Znaleźliśmy też monety greckie, pochodzące aż z południa Europy, skolonizowanej w ówczesnym czasie przez Greków - mówił w rozmowie z "Wyborczą" dr Marek Bednarek z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, który kierował ekspedycją archeologów.
Z ziemi wydobyto także metalowe końcówki pasów oraz piękną unikatową klamrę i małe figurki przedstawiające ptaki podobne do kaczek.

Jakość i liczba znalezisk świadczy o tym, że osada celtycka w okolicach Nowej Cerekwi była dużym centrum wymiany handlowej, których w Europie Środkowej było bardzo mało. - Prawdopodobnie była najdalej na północ wysuniętym tak ważnym centrum należącym do Celtów na szlaku bursztynowym - mówił dr Bednarek. Najbliższe bliźniacze osady istniały w okolicach dzisiejszych Nemeic na Morawach oraz Roseldorfu w Górnej Austrii.

Rok 2000 oznaczał dla Krasiejowa sławę na skalę międzynarodową i podwaliny pod funkcjonujący dzisiaj Jura Park. To właśnie 17 lat temu grupie 15 studentów prowadzących prace wykopaliskowe w Krasiejowie udało się znaleźć kości aetozaura, który żył 225 milionów lat temu. To było pierwsze takiej rangi znalezisko w Polsce i trzecie na świecie.
Oprócz kości aetozaura wydobyto również szczątki fitozaura i żuchwę metopozaura. Najcenniejsza miała długość 70 cm i zęby. Niestety, nie wytrzymała próby czasu i jest w dwóch częściach.

Odkopano również szczątek skorupki małży (ok. 1 cm) oraz kilka ośrodek (skamieniały odlew wnętrza skorupki).

Paleontolodzy mają zwyczaj nadawania imion znalezionym okazom. Aetozaur, którego wykopał Tomek Singer, student geologii z Uniwersytetu Warszawskiego, otrzymał imię Indii. Znaleziony pod koniec czerwca sześćdziesięciocentymetrowy szkielet fitozaura ochrzczono imieniem Kubuś.

Remont opolskiego amfiteatru w 2010 roku sprawił, że archeolodzy zacierali ręce z radości. Archeolog Magdalena Przysiężna-Pizarska spod łyżki koparki na terenie amfiteatru wyciągnęła średniowieczne fragmenty ceramiki, naczyń i kości zwierząt.
Kolejne odkrycia to m.in. metalową fibula, czyli zapinka do spinania szat podobna do współczesnej agrafki, mały równoramienny krzyżyk i niewielki kolczyk. Archeolodzy natrafili również na trzy przęśliki - dwa z wapienia i jeden kościany. Przęśliki to niewielkie krążki z otworem, które były elementem wrzeciona do przędzenia lnu i wełny. Wykorzystywano je do obciążenia wrzeciona i przeciwdziałania zsuwaniu się nawiniętych na nie nici. - To drobne, ale cenne znaleziska - podkreślała Przysieżna-Pizarska. Badacze wydobyli też z ziemi wiele fragmentów ceramiki, kości zwierząt, grotów i rogów.

Przedmioty od okresu wczesnego średniowiecza po te związane z działaniami wojennymi w 1945 r. - to wszystko odkryto przy okazji prac archeologicznych wiosną br. towarzyszących budowie obwodnicy Nysy. Były to największe badania tego typu w tej części województwa.

- Do tej pory na terenie powiatu nyskiego nie prowadzono badań archeologicznych na tak ogromną skalę, dlatego odpowiedzialnie za nie były aż trzy firmy: dwie z Wrocławia i jedna z Krakowa. Stanowiska zlokalizowane były w okolicach Nysy, Głębinowa, Wyszkowa, Złotogłowic, łącznie przebadać należało ponad sześć hektarów ziemi - podkreśla Mariusz Krawczyk, kierownik działu archeologii muzeum powiatowego w Nysie.

Archeolodzy znaleźli m.in. wyroby krzemienne z okresu paleolitu i neolitu, fragmenty ceramiki, kamienie żarnowe, pozostałości dymarek (pieców do wyrobu żelaza) oraz groty do strzał. Jednak zdecydowanie najbardziej spektakularnym odkryciem są trzy osady, z których dwie datowane są na I w. n.e. i związane są z kulturą przeworską, natomiast trzecia pochodzi z okresu wczesnego średniowiecza i powstała między IX a XII wiekiem.

Znaleziono również przedmioty pochodzące z połowy XX w. m.in. fragmenty pocisków i łuski z karabinów maszynowych, które są pozostałością działań wojennych w 1945 r.

Rok temu w opolskiej katedrze pod kaplicą św. Jadwigi odnaleziono kryptę z ludzkimi szczątkami, które mogą mieć nawet 300-400 lat. - To ważne odkrycie. Nikt nie wiedział o tej krypcie, nie ma do niej żadnego wejścia. O ile krypt można było się spodziewać pod posadzką, zwłaszcza w nawie południowej, o tyle w tym przypadku jest to sensacja - mówił wówczas w rozmowie z "Wyborczą"  ks. Waldemar Klinger, proboszcz parafii katedralnej, która zleciła badania georadarowe we wnętrzu katedry na głębokość 5-6 m.

To właśnie wynik tych badań był powodem do wykonania niewielkiego odwiertu - mierzącego około 10 cm - w podłodze kaplicy św. Jadwigi i wprowadzenia przez wykonany otwór kamery. Obraz z kamery ukazał mnóstwo ludzkich kości w pomieszczeniu o długości 10 m, szerokości 4 m i wysokości 2 m. Część szkieletów leży regularnie, inne na sporej wielkości kopcu. Wygląda to tak, jakby część szczątków została wrzucona do krypty.

- Naliczyłem kilkadziesiąt czaszek. Wokół kości nie ma już trumien ani ubrań, co może świadczyć o tym, że ludzie ci zostali pochowani 300-400 lat temu - mówi proboszcz. Prawdopodobnie kości te mogą pochodzić z cmentarza, który do przełomu XVIII/XIX w. znajdował się przy katedrze, potem został zlikwidowany, a cmentarze zaczęto tworzyć poza obrębem miasta, np. przy ul. Wrocławskiej.

To już historia z Dobrodzienia, gdzie w trakcie rewitalizacji Rynku odkryto cmentarzysko. - Cmentarz datujemy wstępnie na okres od początków Dobrodzienia do końca XVIII - pocz. XIX w. Funkcjonował jednocześnie z kościołem św. Marii Magdaleny o metryce późnośredniowiecznej do czasów ustanowienia prawa kościelnego zakazującego pochówków przy kościołach i nakazującego urządzanie cmentarzy poza miastami - wyjaśnia Radosław Solski, archeolog z Pracowni Archeologiczno-Konserwatorskiej ARCHEOMAX z Kłobucka.

Nekropolia była wielopoziomowa tzn., że była użytkowana przez kilkaset lat i kolejne groby kopano w miejscu starszych. - Prawdopodobnie wszystkie były w trumnach, o czym świadczą ślady zachowanego drewna oraz liczne gwoździe żelazne. Prawie wszystkie były orientowane na osi wschodnio - zachodniej. W grobach odnaleźliśmy dewocjonalia takie jak: krzyżyki, medaliki, paciorki (szklane i drewniane) od różańców oraz monetę- dodaje archeolog.

Polscy naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Polskiej Akademii Nauk oraz Parku Nauki i Ewolucji Człowieka w Krasiejowie na łamach naukowego magazynu "PLOS One" opisali w zeszłym roku skamieniałe naczynia krwionośne z zachowanymi chemicznymi śladami białek, odnalezione w kościach gadów triasowych mających prawie ćwierć miliarda lat. Skamieniałe naczynia krwionośne zachowały się dzięki szybkiej mineralizacji, co umożliwiło przestrzenne zachowanie gęstej sieci naczyń w kościach gadów triasowych - notozaura i tanystrofa. Szczątki, z których pochodził materiał badawczy, zostały znalezione w Gogolinie oraz niedaleko Tarnowskich Gór.

Opisana kopalna organika białkowa w kościach jest w tej chwili najstarszą zidentyfikowaną na świecie.

1200 lat - nawet tak wiekowy może być kajak, który w 2014 roku Małej Panwi znaleźli wędkarze podczas pobytu na rybach w Staniszczach Małych. - Każdy myślał, że to kawałek drewna, jakich wiele na Małej Panwi. Jednak koledzy podczas sobotniego pobytu na rybach postanowili się tym kawałkiem drewna zainteresować - opowiadał wówczas Robert Szklorz, właściciel przystani kajakowej Party Kajaki w Staniszczach Małych, przy której spoczywa znalezisko.

Czółno waży około 300-400 kg i zostało wydłubane z całego pnia dębu. - Woda sprawia, że drewno to ciemnieje. Ma także właściwości konserwujące, dlatego zanurzone w niej drewno może wytrzymać nawet kilkadziesiąt tysięcy lat - mówi doktor Krzysztof Spałek, który zabytkowy kajak widział jako jeden z pierwszych. Prawdopodobnie dlatego czółno zachowało się w tak dobrym stanie.

Kajak może pochodzić nawet z IX w. n.e. - W pobliżu Małej Panwi znajdowało się wiele osad, które mogły używać takich kajaków do celów komunikacyjnych - mówi dr Spałek. Równie dobrze jednak znalezisko może pochodzić z XV w., ponieważ wówczas rybacy również poruszali się na tego typu łodziach.

Na koniec wracamy do wsi Dzielnica w gminie Cisek [powiat kędzierzyńsko-kozielski], gdzie od 2004 roku trwają tam prace archeologiczne. - Co roku coś znajdywano, nigdy nie było tak, żeby nie było żadnego odkrycia - zauważa Elżbieta Fielhauer, sołtys Dzielnicy.

W 2010 roku archeolodzy odkryli pozostałości osady sprzed siedmiu tysięcy lat - ufortyfikowaną osadę z epoki neolitu, a w niej bardzo rzadkie znalezisko: glinianą figurkę kobiety interpretowaną jako przejaw kultu przodków, płodności i obfitości.

Podczas pracy archeolodzy prowadzą też badania geochemiczne związane z występowaniem fosforu w glebie i analizy archeobotaniczne. Dzięki temu udało się znaleźć pojedyncze ziarno żyta, które jest najstarszym odkryciem tego typu w Europie. W tym roku grupa archeologów pod kierownictwem dr. Mirosława Furmanka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego w Dzielnicy odkryła cmentarzysko sprzed ponad 4000 lat.