Kamionka Piast: dawniej śmietnisko, dzisiaj piękny teren rekreacji. Dzięki funduszom UE

Na unijne dofinansowanie mogą także liczyć takie projekty rekreacyjne i ekologiczne jak zagospodarowanie terenu kamionki Piast. Nie tylko powstały tam boiska i plac zabaw, ale także zasadzono pełno nowych drzew.

Teren kamionki Piast to wyrobisko marglowe, które powstało w 1906 roku w związku z działalnością cementowni.

Po drugiej wojnie światowej teren najpierw został rozgrabiony, następnie odbudowany. Wtedy powstała cementownia Piast, która działała do 1976 roku. Potem ze względów ekonomicznych w zakładzie zaprzestano wydobycia, a opolski akwen objęła przyroda. Niestety, od wielu lat okolica kamionki była również wielkim śmietniskiem.

Boisko i ścieżki spacerowe

Dzięki funduszom z Unii Europejskiej w zaniedbanym dawniej terenie w śródmieściu Opola powstało atrakcyjne miejsce dla mieszkańców.

Dzięki inwestycji pojawiły się ścieżki pieszo-rowerowe, place zabaw i siłownia, park dla psów oraz całoroczne boisko ze sztuczną nawierzchnią, a także stanica dla płetwonurków. Projektanci pomyśleli również o ptakach, nietoperzach i owadach, dla których przygotowano specjalne budki. W ramach prac, finansowanych z funduszy Unii Europejskiej, wybudowane zostało też nowe boisko typu orlik.

–  Bardzo dużo się zmieniło. To teraz świetne miejsce, w którym każdy znajdzie coś dla siebie. Można wypocząć, a także naładować baterię podczas rozgrywek sportowych. To okazja do spędzenia czasu w pojedynkę, ale również z całą rodziną – mówiła Aleksandra Raś, rzeczniczka opolskiego Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji, który jest zarządcą obiektu.

Otwarcie nowego terenu rekreacyjno-sportowego, zaplanowane wstępnie na początek wakacji 2021 roku, przedłużyło się na koniec wakacji.

– Inwestycja miała się zakończyć zdecydowanie wcześniej, ale z powodu pandemii terminy zostały przesunięte. Nałożyły się do tego problemy z głównym wykonawcą - przypominała rzeczniczka MOSiR-u.

Cała inwestycja kosztowała 7,8 mln zł, a pozyskane przez urząd miasta unijne dofinansowanie wynosiło 3,7 mln zł w ramach ogólnokrajowego Programu Operacyjnego "Infrastruktura i Środowisko".

Jak pracowano nad kamionką?

Prace na obszarze kamionki rozpoczęły się w czerwcu 2020 roku od gruntownych porządków oraz usuwania zalegającego gruzu oraz wytyczenia ciągów komunikacyjnych: pieszych i rowerowych.

Projekt  był skomplikowany z wielu względów, m.in. z powodu opanowania linii brzegowej kamionki przez dziką przyrodę, konieczności usunięcia poprzemysłowych elementów po cementowni Piast, ale w ten sposób, by nie narazić terenu chronionego. Miejscy radni 30 września 2010 roku objęli bowiem teren ochroną prawną w formie użytku ekologicznego

Projektem zaaranżowania tego terenu zajęła się opolska pracownia architektoniczna Architop Andrzeja i Małgorzaty Zatwarnickich. Projektanci, planując układ ścieżek, zachowali naturalny układ starodrzewu, który dzięki tej inwestycji został wyeksponowany.

Na siedmiu hektarach w południowo-zachodniej części kamionki nasadzono nowe drzewa i byliny, powstały też trawniki i dwa place zabaw dla najmłodszych.

Zlikwidowane zostały pozostałości po hali nieistniejącej już cementowni, chociaż zachowano charakterystyczne filary przemysłowego obiektu. W tym miejscu powstał także parking na 54 auta.

Miejsce dla nurków

Kamionka Piast nadal pozostała terenem objętym ochroną, niedostępnym do kąpieli dla opolan, choć nadal będą z niej mogli korzystać nurkowie. To właśnie dla nich od strony ulicy Wapiennej powstała specjalna stanica, a także wspomniany pomost pływający.

–  Szczególnie wrażenie robi pływający na wodzie pomost z przepiękną panoramą całego akwenu, który został zbudowany dla płetwonurków. Kamionka Piast to przecież jedno z najlepszych w regionie miejsc do nurkowania – podkreślał Arkadiusz Wiśniewski, prezydent Opola.

Miejsce przyciąga nie tylko ludzi z samego Opola.

- Ludzie, którzy tu przyjeżdżają, oprócz dużej opolskiej społeczności, to głównie osoby z Dolnego i Górnego Śląska. Jest wiele osób z Wrocławia, bo tam takich akwenów nie ma. Jeśli chodzi o podobieństwa opolskich kamionek, to wszystkie powstały na marglu. Kamionkę Piast wyróżnia to, że jest porośnięta w ok. 75 proc. na dnie roślinnością - opowiadał Tomasz Kochanowski – nurek i fotograf ze stowarzyszenia Diving Ecology Education.

Stowarzyszenie w 2015 roku przeprowadziło badania hydrograficzne w celu stworzenia podwodnej mapy i wtedy zbadało szczegółowo obszar akwenu.

Z badań wynika, że część północna ma ok. 8 metrów, część centralna jest najgłębsza i podczas badań znaleziono zostało miejsce o głębokości 15,1 metra.

Część południowa zbiornika ma średnio 12 metrów głębokości. To najstarsza część kamieniołomu, gdzie zlokalizowany jest podwodny las, a także łąka o powierzchni ponad hektara, bogato porośnięta roślinnością z dużą ławicą płoci. Kamionka to zbiornik typu ramienicowego, ponieważ porastają go rośliny nazywane ramienicami.

Powierzchnia wody to ok. 24 hektary, a całe jezioro w najdłuższej linii ma 750 metrów długości, natomiast obwód brzegu to dwa kilometry. Jest tu dwa miliony metrów sześciennych wody.

Dużo nurkujących zwiedza na Kamionce Piast szlak nazywany Orla Perć, czyli teren pod skarpą. Znajduje się tam m.in. zatopiony maluch, czyli fiat 126P.

Inne ekologiczne projekty z Unii Europejskiej

W organizowanym przez "Gazetę Wyborczą" tegorocznym konkursie "Szukamy Złotych Gwiazd" na najlepsze inwestycje UE z regionu opolskiego projekt uzyskał szóste miejsce.

Prześcignęły go jednak inne propozycje z miasta: nowoczesna komunikacja z zakupem taboru autobusowego, nowa siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu oraz cyfrowa rewolucja w geodezji, projekt "Odra uRzeka", czyli między innymi budowa parku Nadodrzańskiego, bulwarów nad Młynówką czy kąpieliska Bolko oraz centrum przesiadkowe Opole Wschodnie.

Rewitalizacja kamionki to jednak niejedyny ekologiczny projekt zrealizowany w Opolu. W ramach inwestycji pod hasłem "Rozwój i odnowa zieleni przyulicznej Opola" przewidziano nasadzenia blisko czterech tysięcy drzew i ponad 100 tysięcy krzewów, krzewinek i bylin na terenie miasta. Rośliny pojawiły się na powierzchni prawie 30 hektarów.

Drzewa sadzone były w latach 2018-2020, głównie w pasie drogowym, w okolicy rond oraz na wybranych skwerach Opola. Z 5,2 mln zł kosztów aż 4,9 mln zł pokryła Unia Europejska z Funduszu Spójności.

Dzięki temu projektowi Opole zajęło w 2021 r. trzecie miejsce w kategorii „rozwój błękitnej i zielonej infrastruktury" w konkursie Miasto z Klimatem, organizowanym przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.